Boeren zetten handtekening voor oprichting eerste Zoetwatercoöperatie op Texel

Agrariërs Mark Slot en Henk Broekman tekenden op 18 december 2024 de statuten voor de oprichting van de eerste Zoetwatercoöperatie op Texel. Dit gebeurde onder toeziend oog van notaris Marjon Hoogerheide, Hans Merton van Acacia Water en Dirk de Lugt, voorzitter van LTO Noord-afdeling Texel.

Bijzonder moment

Op Texel maken boeren gebruik van een ondergrondse zoetwateropslag zoals gerealiseerd binnen het project Zoete Toekomst Texel. Afdelingsvoorzitter Dirk de Lugt: “Het is voor de boeren op Texel een bijzonder moment om de samenwerking binnen de zoetwatersopslag op deze manier te bekrachtigen. We kunnen op Texel redelijk goed omgaan met verzilting. Maar gezien de gevolgen van de klimaatverandering is de verwachting dat zoet water steeds belangrijker wordt. De zoetwateropvang die hier is aangelegd is een mooi voorbeeld van een innovatieve oplossing.”

Bijdrage aan zoetwaterbeschikbaarheid

Droogte en verzilting worden een steeds groter probleem voor de landbouw in Nederland en dus voor de voedselvoorziening. Dit, in het bijzonder voor de akkerbouwers op Texel, omdat daar een permanent beregeningsverbod geldt en bovendien het grond- en oppervlaktewater overal te zout is en daarmee ongeschikt is voor de landbouw. De resultaten van de proefpercelen waar geïrrigeerd is met het ondergronds opgeslagen water laten zien dat er sprake is van flinke meeropbrengsten.

Landbouwkundige keuzes

Het systeem werkt en dat betekent dat er water beschikbaar komt voor de gewassen. Mark Slot: ”Volgend jaar kunnen we het opgevangen regen water ook daadwerkelijk teruggeven aan de aardappelen en dat vraagt aan de voorkant om heldere afspraken zodat Henk en ik samen de installatie kunnen beheren. Bijvoorbeeld als het gaat over het verdelen van de kosten. Als er bijvoorbeeld een pomp kapot gaat, moet wel duidelijk zijn hoe dat betaald wordt. Ook kunnen we landbouwkundig nu keuzes maken hoe de gewassen te bewateren, bijvoorbeeld met druppelirrigatie of peilgestuurde drainage. We hopen hiermee de vraag en het aanbod van het water beter op elkaar af te stemmen en te gebruiken.”

Beloftevolle oplossing

Ondergrondse opslag van gezuiverd drainagewater is een beloftevolle oplossing voor het tekort aan zoetwater tijdens het teeltseizoen. Arnold Langeveld (nu Hoogheemraad Holland Noorderkwartier) is vanuit LTO Noord initiatiefnemer geweest van deze pilot. “Het systeem werkt 100% en is een voorbeeld voor de rest van Nederland. Dit kun je op veel meer plekken uitrollen daarvan ben ik van overtuigd. In dit studieproject zoeken we nu nog naar een manier om de installatie ook gemakkelijk en efficiënt aan te kunnen leggen. En dan kan dit voor veel agrariërs als oplossing dienen voor waterbeschikbaarheid.”

Zoetwatercoöperatie Hoofdweg

Deze vorm van samenwerking wordt bij uitstek ondersteund door een coöperatie als rechtspersoon zodat flexibiliteit, kosten, rechten, plichten en aansprakelijkheden goed geregeld zijn. Daartoe zijn door Acacia Water in samenwerking met P2 en de Coöperatie Expert statuten, een ledenovereenkomst en een huishoudelijk reglement opgesteld. De komende jaren wordt binnen het project Zoete Toekomst Texel ervaring opgedaan met het reilen en zeilen van zoetwatercoöperaties.

Fotograaf: Edo Kooiman